De eerste strategische koerswijziging van de Europese Centrale Bank in bijna 20 jaar focust eindelijk op het klimaat. Maar is dit wel voldoende?
De ECB besliste gisteren eindelijk om klimaat op te nemen als strategische doelstelling in haar monetair beleid. Dat werd hoog tijd, want de impact die de centrale bank op het klimaat heeft is enorm. Academici en NGO’s richten hun pijlen al jaren op de ecologische impact van centrale banken. De roep vanuit het middenveld om een proactieve, groene ECB klinkt steeds luider. Ook FairFin publiceerde onlangs een longread waar we de klimaatimpact van het ECB onder de loep nemen en lanceerde een petitie om te eisen dat de centrale bank haar beleid aanpast. Geen evidentie, want de ECB is een zeer ondemocratische en ontoegankelijke instelling.
Dit thema binnen krijgen is dus een vooruitgang op zich, en toont dat zelfs de machtige ECB eisen van onderuit niet zomaar kan negeren. Maar de ECB legde de lat voor zichzelf laag. Wat de concrete impact van de veranderingen zal zijn op de programma’s van de ECB blijft vaag. Bovendien is het nog enkele jaren wachten voor het nieuwe beleid van kracht is.
Het enige dat echt duidelijk is, is dat de ECB op een of andere manier rekening zal houden met de klimaatcrisis. Ook zullen bedrijven in de toekomst moeten voldoen aan de nieuwe transparantie-eisen over milieu-impact om hun obligaties te laten opkopen door de ECB of te laten aanvaarden als onderpand voor leningen. De ECB geeft wel zelf aan dat die transparantie-eisen ten vroegste in 2023 van kracht zal zijn, aangezien dit wetgevende veranderingen vereist op een Europees niveau. Afhankelijk van hoe dit Europees wetgevend proces verloopt, kan het zelfs tot 2024 duren voor de ECB bijkomende voorwaarden kan opleggen.
De ECB moet haar voorwaarden en timing scherpstellen, haar eigen rol in de klimaatcrisis erkennen en actief vervuilende investeringen uitsluiten.
De risico’s voor banken, verzekeraars en investeringsfondsen zijn zo te zien de grootste bekommernis in de nieuwe strategie van de ECB. De klimaatcrisis wordt vooral bekeken als een extern gevaar voor deze private belangen. De ECB houdt er geen rekening mee dat klimaatverandering niet alleen een risico inhoudt voor banken en investeerders, maar dat deze investeerders het probleem zelf ook erger maken door massaal in fossiele brandstoffen te blijven investeren. En de ECB heeft een grote impact op dit fenomeen, want door obligaties van fossiele bedrijven te aanvaarden, geeft ze het signaal naar banken en investeerders dat investeren in fossiele brandstoffen veilig is.
Deze beperkte visie op de impact van de financiële sector op klimaat gaat gepaard met een vaag engagement om met klimaat rekening te houden bij het monetair beleid. Dit betekent dat de impact van een bedrijf op het klimaat zal meespelen in de beslissing van de ECB om de obligaties van dat bedrijf al dan niet op te nemen in haar werking. Hoe hard klimaat zal doorwegen, en of hierdoor de obligaties van oliebedrijven nog toegelaten worden - of op zijn minst minder voordelig behandeld worden - is nog totaal onduidelijk. De verwoordingen van het ECB laten nog te veel ruimte voor een verderzetting van het huidig beleid dat de klimaatcrisis versterkt. Hetzelfde geldt voor hun belofte om enkel bedrijven te steunen die voldoen aan het klimaatverdrag van Parijs. Dat klinkt goed, maar het blijft onduidelijk wat die voorwaarde effectief zal inhouden.
De ECB opende onder druk van NGO’s en activisten het pad naar een doortastender klimaatbeleid, maar houdt hun strategie te vaag om te kunnen spreken van echte vooruitgang. Deze strategische koerswijziging had een grote stap vooruit kunnen betekenen, maar lijkt voorlopig vooral op uitstel en een vage belofte. Om echt van vooruitgang te kunnen spreken moet de ECB haar voorwaarden en timing zo snel mogelijk scherpstellen, haar eigen rol in de klimaatcrisis erkennen en actief vervuilende investeringen uitsluiten. De ECB laat momenteel ook na om de leningen aan banken als groene hefboom te gebruiken. Ze kan dit doen door voortaan enkel goedkope rentes te geven aan banken die op hun beurt hiermee leningen geven aan duurzame economische activiteiten.
Ons eigen land wordt binnen het bestuur van de ECB vertegenwoordigd door Pierre Wunsch, gouverneur van de Nationale Bank van België (NBB). De voorbije maanden toonde hij zich een uitgesproken tegenstander van het opnemen van een strategie rond klimaat in het mandaat van de ECB. Wij roepen de NBB en haar gouverneur op om het geweer van schouder te wisselen, en binnen de ECB werk te maken van een ambitieus klimaatbeleid met duidelijke criteria en doelstellingen.
We lanceerden een paar weken geleden al een petitie om druk te zetten op de Nationale Bank van België. Ondanks voorzichtige stapjes in de goede richting is er duidelijk nog een zeer lange weg te gaan voor de ECB. Daarom zetten we onze petitie onverminderd voort, want druk van onderuit heeft duidelijk effect en blijft nodig om het financieel systeem in dienst te stellen van mens en planeet.
Geef onze campagne vleugels op sociale media
Of retweet dit bericht:
